Blikseminslagen

Actuele bliksemdetectie:

Onderstaande buienradars worden u aangeboden door www.buienradar.nl, www.weerslag.nl,  www.meteox.com, www.Blitzortung.org en www.knmi.nl en tonen bewolking waaruit met grote zekerheid neerslag zal vallen. Tevens tonen deze radars als er ergens bliksemontladingen hebben plaatsgevonden. De blikseminslagen worden weergegeven met een rood-geel icoontje: .

Omdat sommige leveranciers van radarbeelden de grote vraag tijdens zwaar onweer niet altijd aankunnen, heb ik meerdere radars op deze pagina geplaatst.

.

ESTOFEX onweersverwachting:

Het team achter het  Europese Storm Verwachtings Experiment (ESTOFEX.org) geeft dagelijks een onweersverwachting in de vorm van onderstaande kaart. Deze verwachting is redelijk betrouwbaar. De tekst onderaan de kaart geeft aan voor wanneer deze waarschuwing geldig is (valid). De tijden zijn in GMT, dus voor West Europa moet je er 1 uur (of 2 uur in de zomer) bij tellen:

• Dunne gele lijn: 15% kans op onweer
• Dikke gele lijn: 50% kans op onweer
• Dikke oranje lijn (1): 5% kans op zwaar onweer
• Dikke rode lijn (2): 15% kans op zwaar onweer
• Dikke paarse lijn (3): 15% kans op extreem zwaar onweer.

.

Over bliksem:

Op het moment dat je deze pagina leest, onweert het op ongeveer 2000 verschillende plaatsen op de wereld (45.000 onweersbuien per dag). Iedere seconde treden er op aarde 100 bliksemflitsen op. Ook op andere planeten in ons zonnestelsel kan het flink tekeer gaan; zo fotografeerde Voyager ooit een 1500 km lange bliksemschicht op Jupiter. Op aarde zijn ze wat korter; de gemiddelde lengte is ongeveer 9,5 km. en de langste ooit gemeten was 32 km. De korste, voor zover bekend, was 31 meter.

Jaarlijks worden wereldwijd ongeveer 1000 mensen dodelijk getroffen door de bliksem. In Nederland zijn dat er zo’n 3 per jaar. Aan het begin van de vorige eeuw waren er nog ongeveer 15 Nederlandse slachtoffers per jaar te betreuren. Dat aantal is afgenomen omdat we anders zijn gaan bouwen en omdat de landbouw minder arbeidsintensief geworden is.

In de Verenigde Staten slaat de bliksem per jaar 40 miljoen keer in. Ongeveer 20% van alle dodelijke slachtoffers valt daar op de golfbaan. En ieder jaar sterven 3 Amerikanen tijdens het telefoneren omdat ze via het oorstuk van de telefoon door de bliksem geraakt worden.

In oktober 1998 kwamen alle 11 spelers van een Kongolees voetbalteam door bliksem om het leven, terwijl van het andere team niemand werd getroffen. Opvallender nog was het feit dat het team dat het onweer overleefde beschuldigd werd van hekserij.

Gelukkig zijn er ook nog mensen die het na kunnen vertellen. Want 2 op de 3 door de bliksem getroffen mensen overleven de inslag.

.

Wat te doen bij bliksem:

• • Gedonder
    Bent u buiten en hoort u onweer, ga dan van hoge objecten af (bijvoorbeeld bij werkzaamheden in masten of op daken e.d.) Bent u binnen, raak dan de naar binnen komende leidingen, zoals water-, electra-, telefoon- en antenneleidingen, niet aan.
  • Minder dan 10 seconden: gevaar
    Zit er tussen de flits en donder minder dan 10 seconden, dan kan de volgende inslag bij u zijn. Bent u buiten, zoek dan een veilig onderkomen in een gebouw of auto. Vermijd hoge objecten (masten e.d.). Deze zijn meestal wel beveiligd, maar beter het zekere voor het onzekere.
  • Niet onder bomen schuilen
    Bomen zijn hoog, dus de kans op inslag is groot. Houdt minimaal 3 meter afstand van boomstammen of laaghangende takken, anders bestaat nog steeds de kans dat de bliksem in het lichaam slaat.
  • Houdt voeten bij elkaar
    Een bliksemstroom loopt door de grond. Door de voeten bij elkaar te houden is de kans dat deze stroom door het lichaam loopt, klein(er).
  • Open veld; maak je klein
    Ga gehurkt zitten, met de voeten bij elkaar. Zoek een greppel op. Maak geen gebruik van een paraplu of een tent.  Dit geldt enkel voor die gevallen waar je absoluut geen veilig(er) heenkomen kunt vinden.
  • Geen groepen
    Blijf niet in groepen bij elkaar. Zoek gescheiden van elkaar beschutting of hurk verspreid van elkaar neer.
  • Houdt afstand van metaal
    Bijvoorbeeld hekwerken of afrastering, deze kunnen bliksemstromen over grote lengtes ‘vervoeren’.
  • Auto: veilig
    Een auto is veilig. Door de zogenaamde “kooi van Faraday” wordt de bliksem afgeleid. Bij de rubberen banden gaat de bliksem verder naar de grond. Hierdoor bestaat er kans op een klapband. Er blijft geen restlading van de bliksem op de auto zitten.

.

Hoe ontstaat bliksem eigenlijk:

Bliksem is een electrische ontlading tussen een electrisch geladen wolk en de aarde, of tussen twee electrisch geladen wolken. De meeste ontladingen zijn tussen twee wolken.

Er bestaan vele theoriën over de manier waarop deze wolken electrisch geladen worden. De meeste deskundigen houden het op een opwaartse stroming van warme vochtige lucht.

Doordat druppels op grote hoogte bevriezen krijgt de wolk een negatieve lading. De aarde daarentegen is altijd positief geladen.

Als het spanningsverschil groot genoeg is volgt een onzichtbare voorontlading, gevolgd door de échte flits, die zo snel gaat dat je niet kunt zien dat die van onder naar boven gaat…

.

Misverstanden over onweer:

Onweer en waters
Er wordt altijd beweerd (en vooral in Grave en het Land van Cuijk is dit een veel gehoorde opmerking) dat een buienwolk het water niet oversteekt. Dat klopt echter niet. Een buienwolk beweegt met de wind op grotere hoogte en trekt zich niets aan van wel of geen water. Wel gebeurt er iets met de ontwikkeling van de buienwolk. De voeding voor een bui is warme lucht. In het voorjaar en in de vroege zomer is het water nog relatief koud, de lucht daarboven is ook wat kouder. Is het water breed genoeg, dan sterft zo’n bui boven het relatief koude water uit. In dergelijke omstandigheden kunnen zich langs de rand van het water (boven het warmere land) weer nieuwe buien ontwikkelen. Het lijkt dan alsof de bui ineens de bocht om gaat en een rivier of meer niet wil oversteken.

Richting van de flits
Er wordt algemeen aangenomen dat een bliksemflits van boven naar beneden gaat. Dit klopt echter niet. Als het spanningsverschil tussen de aarde(+) en de wolk(-)groot genoeg is zal er eerst een nauwelijks zichtbare voorontlading plaatsvinden (met 300 kilometer per seconde), meteen gevolgd door de échte flits. Deze gaat echter  razendsnel (60.000 kilometer per seconde!), waardoor je niet kunt zien dat deze van onder naar boven gaat…

Auto ontladen na inslag
Je hoort regelmatig beweren dat als een auto wordt geraakt door de bliksem, dat je dan de auto zachtjes tegen de vangrail moet rijden. De eventuele restspanning zou dan worden afgevoerd, waarna het veilig is om de auto te verlaten. Dit is eveneens niet waar. De spanning wordt vrijwel meteen afgevoerd via de banden. Dat is ook de reden waarom de banden wel eens willen klappen tijdens een inslag.

Schuilen onder een boom?
Ga bij onweer niet schuilen onder een boom om droog te blijven. Als de bliksem toevallig in die boom inslaat, dan worden de sappen van die boom in een fractie van een seconde gekookt en de stoom laat zo’n boom in honderden splinters uiteen knallen.

Veilig in een tent?
Veel mensen denken dat ze door het ijzeren frame van een tent beschermd zouden zijn tegen blikseminslag. Integendeel, een tent biedt namelijk geen enkele bescherming. Jaarlijks komen zo’n tien kampeerders door onweer om het leven. Fietskampeerders doen er bij een naderend onweersfront dan ook verstandig aan om een Bed & Breakfast op te zoeken.

Kondigt onweer zich altijd duidelijk aan?
Nee, er bestaat ook zoiets als positieve bliksem. Dit fenomeen ontspringt hoog en meestal aan de rand van een bui en slaat soms wel 30 kilometer van de onweershaard in. Deze inslagen bevatten veel meer energie. Een stroomsterkte van 600.000 ampère en een spanning van 1 miljard volt. Sommige blikseminslagen knnen dus letterlijk bij heldere hemel plaatsvinden.

MP3 en iPods trekken de bliksem aan?
Vaak wordt beweerd dat een mp3-speler of een iPod de bliksem aan zou trekken. Daar is echter nul komma nul van waar. Wel is het veiliger om bij naderend onweer de oordopjes uit te doen. De spanning van een eventuele inslag, waarvan een gedeelte normaliter via de huid naar de aarde wordt afgevoerd, zou via de snoertjes naar het hoofd kunnen leiden en op zijn minst voor blijvende gehoorschade kunnen zorgen.

.

Bliksemontladingen

Onderstaand ziet u alle blikseminslagen die respectievelijk vandaag en gisteren in ons gebied hebben plaatsgevonden. Tevens wordt rechtsonderaan aangegeven hoeveel ontladingen van wolk naar wolk gingen en hoeveel er daadwerkelijk in de aarde zijn ingeslagen:

.

Bliksem- en onweersoorten

Net zoals alles in het leven komt ook onweer en bliksem in soorten en maten. Op de vervolgpagina een overzicht van de verschillende soorten alsook een uitleg over de interessante verschijnselen die, meestal onopgemerkt, boven onweersbuien voor komen. [Lees verder]

.