Wat sneu voor de keu.
De biljartsport heeft een lange geschiedenis. Op allerlei terreinen heeft het biljartmateriaal een geweldige stimulerende ontwikkeling doorgemaakt. In deze tijd lijken de ontwikkelingen enigszins te stagneren. Het is ook wel snel gegaan, richting absolute perfectie. De meubels zijn fraai en zeer stabiel. De ballen spelen prima en voldoen in hoge mate. Het krijt, de verlichting, de verwarming en de controle op de vochtigheidsgraad zijn bij biljartliefhebbers en lokaalhouders in goede handen. De sporttassen met allerlei hulpmiddelen en een fraaie set keus voor allerlei spelsoorten, lijken standaard te worden voor het merendeel van de wedstrijdspelers.
Zo lijkt mijn stukje bijna overbodig te worden. Ongemerkt, onopgemerkt zijn we al tientallen jaren een aspect vergeten. In veel gelegenheden waar biljarttafels ten dienste staan van belangstellenden, hangt of staat een fraai keuenrek. Tot zover niets bijzonders. Het is begrijpelijk dat de keuen in het rek ééndelig zijn en van een stevig soort. Ook dat is heel goed te billijken. Bij het vervangen van het laken worden in veel gevallen ook de keuen, uit het rek voor algemeen gebruik, voorzien van eventueel een nieuwe pomerans. Een beetje glaswol langs de bovenkant zorgt voor hernieuwde gladheid om de afstoot soepel te doen verlopen.
Toch zijn we iets vergeten. De clubhuiskeu wordt dikwijls gebruikt door verschillende spelers. In de loop der tijd, soms wel jarenlang, volgt er afzetting van vocht, vet en zout op het hout van de keu. Het wordt op den duur een zeer onfris gezicht, als je er over nadenkt.
In het clubhuis van B.V. De Engel te Lisse hebben we de goed verzorgde clubhuiskeus een keer een schoonmaak behandeling gegeven met een sopje. Daarna afspoelen, droog wrijven en even lichtjes gladmaken met een handje glaswol. Bij binnenkomst dacht een van de biljarters dat er nieuwe keus waren aangeschaft. Leuk om te horen. In een bejaardenhuis te Oegstgeest heb ik de keus een zelfde behandeling gegeven. Een genot om voortaan het keuenrek te zien. Omdat het merendeel een te smalle pomerans had, hebben we enige tijd later toch nieuwe keus mogen aanschaffen.
Vreemd dat er zo weinig zorg is voor de hygiënische staat van een cafékeu. Clubspelers hebben een eigen keu. Bezoekers van een lokaliteit halen, voor zover geen eigen keu beschikbaar is, een keu uit het rek Een lokaalbeheerder komt daar niet aan toe, of denkt er niet aan. Asbakken worden een paar keer per dag geleegd en opgewreven. Naar een keu wordt soms in tientallen jaren, uitgezonderd de pomerans, niet naar omgekeken. Dit leed treft de keu niet alleen in een openbare gelegenheid. Menig clubspeler haalt week na week de keu uit het foedraal, smeert er krijt op en gaat aan de gang. Je ziet pomeransen van soms nog maar een paar millimeter dik, overhangend, afgevlakt, met leer dat bijna zo glad is als de biljartbal zelf.
Kijken naar het krijten van de pomerans komt nog minder voor. Dat kan er daarom ook toe leiden, dat de zijkant van het topbeentje net zo blauw is als de pomerans zelf. Niet vreemd natuurlijk dat dit tot gevolg heeft dat het topeind vervuilt en de pomerans lang niet altijd betrouwbaar is bij de afstoot. Dunnere pomeransen hebben een beperkter veerkracht. De toenemende hardheid heeft vermindering van goed balcontact tot gevolg.
Het is echt bevreemdend dat het meest essentiële onderdeel van het biljartmateriaal soms zo slecht wordt verzorgd door een te groot deel van de biljarters. Er zijn biljarters die het onmiddellijk merken als hun pomerans niet effectief is. Ze vervangen de pomerans voor een betere of laten dit doen door iemand die er kaas van gegeten heeft. Biljarters met een beetje handvaardigheid en ervaring, plaatsen de pomerans zelf op de keu. Er zijn ook voldoende deskundigen die dat voor U willen doen. Veelal voor een bescheiden vergoeding voor werk en materiaal.
Plaats U zelf in het rijtje van de echte biljarters en geef uw pomerans optimale zorg. De sportresultaten zijn afhankelijk van het moment, waarop de pomerans contact heeft met de stootbal. Alles wat daaruit voortvloeit wordt bepaald door het moment van afstoten.
Een laatste kanttekening. Je ziet nogal eens dat na de partij de keu achteloos in de hoes gedaan wordt. Men laat de pomerans onbeschermd. Dat betekent mogelijk schuren langs leer, plastic of ander materiaal. Zonder veel omhaal wordt de pomerans gekrijt en in een volgende partij weer vrolijk gebruikt. Hoe de staat van de bovenzijde van de pomerans is, wordt door velen niet bekeken. Wegleggen en/of opruimen, met een beschermkapje, b.v. conisch beentje, kan schade aan het pomeransoppervlak in hoge mate beperken.
Nou ja, iedereen moet maar naar best vermogen met zijn keutopeind omgaan. De gevolgen zijn immers altijd voor eigen rekening. Daar kan het plaatsen van een ander topeind uit de biljartkoffer ook niet alles aan verbeteren. Dit keer laat ik het gewicht van uw keu en de lengte van de keu buiten beschouwing. Daar hebben we het een andere keer wel weer eens over. Lengte en gewicht zijn mede bepalend ten aanzien van het hanteren van de keu. Veel plezier met onze fantastische biljartsport. Houdt uw materiaal in optimale staat. Tot een volgende keer maar weer.
Cas Juffermans – Oegstgeest.
